استحباب اقامت در نجف و زيارت باشعور حرم اميرالمومنين براي زائر عتبات، نعمتي است كه روز به روز با پا گرفتن صحني كه در نجف به نام بانوي دوعالم نامگذاري شده است، زائران بيشتري را بست‌نشين خود مي‌كند. سالانه ميليون‌ها زائر از مليت‌هاي مختلف كه به مناسبت اربعين حسيني به عتبات مقدسه مشرف مي‌شوند يا 28 صفر سالروز رحلت رسول اكرم (ص) به نجف مي‌روند، صحن حضرت زهرا (س) را خلوتگاه خود ميبينند؛ خلوتي پر جمعيت.
صحن نيمه‌كاره حضرت زهرا (س)، محل قرار عاشقان اهل بيت عليهم السلام، همچنان تكميل مي‌شود تا زائران بيشتري را با كيفيتي درخور زائر آستان مقدس امام علی (ع) پذيرا باشد. از اين رو با محمدجواد جعفري فرزند مرحوم علامه آيت‌الله شيخ محمدرضا جعفري كه خود متولد نجف و امروز مدير پروژه مدير طرح صحن حضرت زهرا (س) است به گفت‌وگو نشستيم.
- اولين سوال از پسر مرحوم علامه، درباره چگونگي سوق پيدا كردن به سوي نجف و توفيق خادمي صحن حضرت زهرا (س) است؛ سوالي كه شايد زمينه‌اش زاده نجف بودنش و همچنين قرار داشتن مزار علامه در اين شهر مقدس باشد. محمدجواد جعفري مي‌گويد:
«دو سه سال اول كودكي را در نجف زندگي كرده‌ام و اولين سفرم به نجف پس از دوران كودكي، زماني بود كه براي خاكسپاري پيكر پدرم در آرامگاه وادي‌السلام به نجف رفتيم. زندگي پدرم به نجف گره خورده بود. پدر متولد نجف بود و در 24 سالگي در اين شهر به درجه اجتهاد رسيد و در نهايت در سال 88 در وادي‌السلام آرام گرفت.
بعد از سفر به نجف در سال 88 ديگر فرصتي دست نداد كه بر سر مزار ايشان حاضر شوم. حدود 10 ماه پس از فوت پدر، با وجود اينكه تا كنون به سرزمين وحي مشرف نشده‌ام اما خواب ديدم كه با ايشان و مادرم در مكه هستيم. در خواب در موقعيتي بودم كه گويي پدر و مادر پس از طواف از مسجدالحرام بيرون آمده‌اند و در حال عبور از روي پلي هستيم كه از روي آن خانه كعبه و زائراني كه به گرد كعبه مي‌گردند، ديده مي‌شد. البته من در خواب مي‌دانستم كه پدر فوت كرده‌اند. در همين حال و هوا بودم كه ايشان با اشاره به همان نقطه‌اي كه قرار داشتند، گفتند اينجايي كه من ايستاده‌ام اجر و منزلتش از آنجا بيشتر است. خواب عجيبي بود.
تا اينكه از اهالي دل درباره تعبير خوابم سوال كردم؛ گفتند كه "خواب مكه، زيارت اميرالمومنين (ع) است" و آنها برايم دعا كردند كه يك سفر به نجف بروم. گذشت تا 20 اسفند 91 پيشنهاد خدمت در عمليات ساخت صحن حضرت زهرا (س) به من رسيد و پس از انجام مراحل مصاحبه و آمادگي سفر، بالاخره ششم فروردين ماه 92 در نجف بودم».
- عمليات ساخت صحن حضرت زهرا (س) از چه زماني شروع شد و اگر بخواهيد مهمترين ويژگي اختصاصي براي اين مكان متبرك به نام حضرت زهرا (س) نام ببريد به چه مواردي اشاره مي‌كنيد؟
شروع ساخت صحن حضرت زهرا (س) در نجف كه حدفاصل مقام امام سجاد (ع) و بارگاه اميرالمومنين (ع) به مساحت 60 هزار مترمربع را شامل مي‌شود، از سال 91 شروع شده است. اين پروژه بزرگترين پروژه جهان تشيع است و همه متخصصانش ايراني هستند به طوري كه 700 تا 800 نيروي ايراني در آن كار مي‌كنند و استادكارهايي كه ساخت گنبدهاي داخلي صحن را انجام مي‌دهند پيش از اين در حرم سيد الشهداء (ع) و ديگه بقاع متبركه كار كرده‌اند و اغلب شيرازي هستند.
نوآوري‌هايي نيز در معماري صحن انجام شده كه مختص خود صحن است اما الگوي معماري همان معماري اسلامي ايراني است و سعي‌مان اين بوده كه همخواني معماري صحن با معماري حرم موجود را حفظ كنيم. كاشي‌ها، گنبد و قوس‌ها شبيه بقاع متبركه در ايران است و از آنجا كه تمام بقاع را ايراني‌ها ساخته‌اند، يك سبك جا افتاده است.
- زائراني كه براي زيارت سيدالشهداء در اربعين حسيني، از نجف عازم كربلا مي‌شوند، از چه زماني در صحن حضرت زهرا (س) حضور پيدا مي‌كنند؟
اتراق‌ها از حدود 20 محرم شروع مي‌شود. سال گذشته با وجود آن‌كه عمليات ساخت صحن حضرت زهرا (س) ادامه داشت و همچنان هم ادامه دارد، با توجه به حضور میلیونى زائران در عتبات عالیات و محدود بودن فضاى زیارتى و عبادتى، به دستور تولیت حرم امام علي (ع) و رياست ستاد باسازي عتبات عاليات، ساختمان نیمه‌کاره پروژه بزرگ صحن فاطمه زهرا (س)، جهت استراحت و استقرار تعداد بیشترى از زائران آماده شد و حدود 60 هزار زائر حسيني در صحن حضرت زهرا (س) بيتوته كردند و امكاناتي نظير غذا، سرويس پتو و ... در صحن مفروش شده صحن براي آنها فراهم شد.
- با توجه به اجتماع ميليوني سال گذشته زائران عتبات و پيش‌بيني حضور بيشتر در اربعين سال جاري چه ميزان به آمادگي‌تان براي ميزباني از زائران اضافه شده است؟
براي امسال با توجه به پيشرفت عمليات ساخت صحن، افزايش ظرفيت داريم و آماده خادمي 100 هزار در طول 20 روز (20 محرم تا اربعين حسيني) هستيم البته در شرايطي كه صحن در اين بازه زماني پر و خالي شود.
- چه زماني را براي پايان عمليات ساخت صحن حضرت زهرا (س) در نظر گرفته‌ايد تا زين پس زائران در يك فضاي آماده‌تر، اعمال و عبادات خود را انجام دهند.
بخش زيارتي صحن حضرت زهرا (س) در ماه رمضان 1395 آماده بهره‌برداري مي‌شود. به تازگي مرحله نازك‌كاري و عمليات تكميلي شامل تأسيسات برق و مكانيك، گنبدهاي دروني، درب و پنجره، سنگ‌هاي كف، ستون‌ها و آجرنماها شروع شده است. البته پس از بهره‌برداري رسمي، هنوز كار تمام نشده است چون حرم خيلي ريزه‌كاري دارد كه تا مدتي پس از بهره‌برداري اوليه، كار خواهيم داشت.
عمر مفيد بناي صحن حضرت زهرا (س) را 400 سال تعيين كرده‌ايم و به لحاظ حرفه‌اي و اطميناني كه از كار خود داريم، در قراردادمان ضمانت 400 ساله كرده‌ايم.
- يعني صحن حضرت زهرا (س)، غير از بخش زيارتي، داراي بخش‌هاي ديگري نيز هست؟
امكانات صحن در دو بخش زيارتي و غيرزيارتي است. بخش زيارتي شامل رواق، شبستان، مركز تحقيقات امام علي (ع) و بخش غير زيارتي شامل كتابخانه، موزه، مهمانسرا، پاركينگ و سرويس‌هاي بهداشتي است. در بخش زيارتي، 100 درصد اسكلت بتني تمام شده و عمليات تكميلي شامل تاسيسات برق و مكانيك، نازك‌كاري، ديوار چيني و گنبدهاي داخلي شروع شده و در بخش غير زيارتي نيز 80 تا 85 درصد اسكلت بتني تمام شده است.
- چندي است كه كمپين پيامكي براي جلب حمايت مردمي جهت ساخت صحن حضرت زهرا (س) فعال است. اين كمپين تا چه اندازه در جمع‌آوري كمك‌هاي عاشقان اهل بيت عليهم‌السلام موثر بوده است؟ و به طور كلي اعتبار مورد نياز براي ساخت اين پروژه از چه محل‌هايي تامين مي‌شود؟ با توجه به اينكه اين پروژه در عراق اجرا مي‌شود آيا دولت عراق هم مساعدتي داشته است؟
هزينه‌هاي مربوط به ساخت بخش زيارتي صحن، توسط ايران و هزينه‌هاي بخش غيرزيارتي قرار است توسط عراق تقبل شود. همچنين درصد بيشتر اعتبارات ساخت بخش زيارتي با كمك‌هاي مردمي بوده و كمك‌هاي نقدي از محل تخصيص بودجه مصوب مجلس شوراي اسلامي بوده است.
البته همه آنچه كه كمك مردمي بوده است صرفا در قالب پول نقد نبوده بلكه سيمان، كاشي، آهن‌آلات و ميلگرد اهدايي داشته‌ايم. اما بيشتر مصالح استفاده شده در عمليات ساخت صحن حضرت زهرا (س)، توليد ايران است و جنس خارجي خيلي محدود در ساخت اين صحن بكار رفته است مگر اينكه مصالحي كه در ايران وجود نداشته باشد.
- غير از اينكه خود زاده نجف هستيد و مزار علامه جعفري هم در نجف است، به عنوان مقطع اين گفت‌وگو، كوتاه از حال و هواي تازه‌اي كه از خادمي در نجف و صحن حضرت زهرا (س) حس مي‌كنيد، بگوييد.
حضور در خانه پدري؛ هم اينكه اميرالمومنين (ع) پدر همه ماست و هم اينكه خانه قديمي مرحوم علامه جعفري در نجف اكنون در طرح صحن حضرت زهرا (س) يعني محل خدمت من قرار گرفته است.
نظر شما